Engels | Nederlands

Van openbaar vervoer tussen de steden in Turkmenistan is eigenlijk geen sprake. Er zijn enkele lange afstandsbussen, maar die worden zelden gebruikt. De meest gebruikte vorm van transport tussen de steden is de zogenaamde gedeelde taxi. Dat betekent dat je een taxi, en dus ook de kosten, deelt met drie andere reizigers. Eén persoon op de bijrijderstoel en drie op de achterbank. Op deze manier reisden we van de hoofdstad Ashgabad naar de stad Mary. Een rit van ongeveer 350 kilometer. Elk stad heeft één of meerdere veldjes of pleintjes waar de taxichauffeurs zich verzamelen en waar je als reiziger naartoe gaat als je naar een andere stad wilt reizen.

De taxichauffeurs in Turkmenistan, en misschien wel overal in de voormalige Sovjet Unie, zijn vaak van het type ‘ruwe bolster, blanke pit’. Ze hebben vaak een donkere blik, een louche uitstraling en zijn spijkerhard in het onderhandelen. Zo ook onze chauffeur Adiz (niet zijn echte naam om zijn identiteit te verhullen). Maar we zijn Ashgabad nog niet uit of Adiz begint te ontdooien. Hij spreekt slechts enkele woordjes Engels, en ons Russisch is ongeveer van hetzelfde niveau als zijn Engels. Maar toch komt er een soort van gesprek op gang, meestal bestaande uit slechts enkele woorden. De gesprekken worden echter diepgaander als blijkt dat één van de andere reizigers in de taxi een Russisch-Engels woordenboek op zijn smartphone heeft staan.

Adiz wil vooral weten wat de prijzen zijn van bepaalde goederen in Nederland. Als de prijs van het product in Turkmenistan lager is dan in Nederland roept hij enthousiast ‘Turkmenistan good!’ terwijl hij zijn duim in de lucht steekt. Als het andersom blijkt te zijn, zoals bij de prijs van rundvlees, dat in Turkmenistan ruim 50 Euro per kilo schijnt te kosten, roept hij: ‘Holland good!’. Ook passeren de namen van alle automerken en de landen van productie van de auto’s die we tegenkomen de revue. Als we vragen of Turkmenistan ook auto’s produceert, roept één van de andere reizigers in de taxi: ‘Turkmenistan produceert alleen kamelen’, waarna Adiz bijna breekt van het lachen.

Adiz moet zijn ogen overigens goed op de weg houden. Niet alleen om de grootste gaten te ontwijken, maar ook om de horizon af te scannen op politieposten. De Turkmeense politie is corrupt en probeert elke weggebruiker te betrappen op een overtreding, hoe klein dan ook, om vervolgens omgekocht te kunnen worden. Automobilisten hebben een breed scala aan handsignalen die ze gebruiken om elkaar te waarschuwen voor naderend onheil. Als we hem vragen hoe hoog een boete is, zegt hij dat hij dat eigenlijk niet weet. Hij koopt verkeersagenten altijd om. Vijf dollar is genoeg verzekerd hij ons. ‘If you have money, no problem in Turkmenistan’ schatert hij uit.

Ook vrouwen komen uiteraard ter sprake. ‘Turkmen women no good’ zegt hij stellig. Je moet namelijk € 3500 aan huwelijksschat voor ze betalen. Als we hem vertellen dat we dat in Nederland niet hebben, spitst hij zijn oren. ‘Holland women very cheap’ roept hij enthousiast. De vervolgvraag is uiteraard te voorspellen. Of we geen Nederlandse vrouw naar Turkmenistan kunnen sturen? Eén van de andere reizigers in de taxi stelt voor om internet te gebruiken. Dat lijkt Adiz wel een goed idee. Ivonne grapt nog dat hij dan een foto van Brad Pitt moet gebruiken om de kansen te verhogen. Adiz kijkt met een brede glimlach om en zegt dat dat niet nodig is: ‘I am Brad Pitt of Turkmenistan’.