Engels | Nederlands

Vraag mensen in het Westen wat zij kunnen missen als kiespijn in hun leven, en dan is de gejaagdheid van hun bestaan een veel voorkomend antwoord. Nooit ergens tijd voor, altijd haast, en stress is een gevoel dat veel westerlingen terecht of onterecht ervaren. In Indonesië kent men dat gevoel niet. Jong of oud, arm of rijk, allemaal weten ze dat hun lichaam af en toe rust nodig heeft. Je kunt daarom geen straat inkijken of je ziet wel een rickshaw-rijder in zijn rickshaw liggen slapen en ook in de meest rommelige werkplaatsen is altijd wel een plekje om te kunnen liggen voor een dutje.

Na bijna anderhalf jaar reizen is een deel van de drang om altijd nuttig bezig te zijn, ook bij ons een beetje verdwenen, maar langer dan een uurtje niets doen is nog steeds erg moeilijk. Onze website en het dagboek zijn terugkeren activiteiten waarvoor altijd wel werk gedaan kan worden, die veel tijd vergen, maar ook heel veel voldoening geven. Het zijn werkzaamheden die onderdeel van ons leven zijn geworden en die we ook niet meer willen missen. Geld krijgen we er niet voor dus we doen het puur voor onze eigen voldoening, en dan natuurlijk ook nog zo goed mogelijk. Onbegrijpelijk voor de gemiddelde Indonesiër. Werken en jezelf een bepaalde druk opleggen doe je als Indonesiër alleen maar als daar geld tegenover staat. Geld op korte termijn is voor de meeste Indonesiërs de enige reden om uit de vertrouwde hangpositie op te staan en enige activiteiten te gaan verrichten.

Op zich heeft die levensinstelling wel iets. Mensen zijn nooit gejaagd, hebben geen stress en er is voldoende tijd voor een praatje of een glimlach. Maar er zijn ook momenten dat deze houding ons mateloos irriteert. Als je bijvoorbeeld ziet hoe langzaam een Indonesische caissière in de supermarkt de producten langs de scanner haalt, heb je het gevoel dat je in een slowmotion film bent beland. De druk om iets sneller te werken is er niet. De manager ligt namelijk ook ergens een dutje te doen, en de klanten die in de lange wachtrijen voor de kassa’s staan te wachten, maken zich ook nergens druk om. Op ons twee na dan, wel te verstaan. En als je denkt dat dit alleen in de kleinere bedrijven op het platteland voorkomt, heb je het mis. Ook bijvoorbeeld het inchecken voor een vlucht, bij een gerenommeerde maatschappij, is een tijdrovende bezigheid. Hier wordt het lage werktempo gecombineerd met slecht voorbereide en onverschillige passagiers die hun papieren niet op orde hebben, denken dat ze nog een stoel kunnen kopen aan de incheckbalie (want dat kan bij de bus immers ook), veel te veel kilo’s bij hebben, of een veel te groot aantal stuks bagage willen inchecken met de meest bizarre afmetingen en vormen. Op de vlucht van Bali naar Sulawesi bijvoorbeeld, probeerde een familie een groot aantal oningepakte keramische vazen/potten in te checken. En wat dan vaak nog het meest irritante is, is dat mensen daarmee weg denken te komen. Als je maar lang genoeg zeurt bij de persoon achter de balie, of hem wellicht ook nog wat geld toeschuift, gaat het wel lukken is de algemene indruk is de algemene gedachte. En Indonesië zou Indonesië niet zijn als dat nog waar is ook! Het resultaat: lange wachttijden en veel vertraging.

Deze houding is niet alleen vervelend voor ons al reizigers, maar ook nadelig voor de ontwikkeling van een land als Indonesië. Het werktempo is te laag, er wordt niet efficiënt gewerkt, er is geen drang tot verbetering/vooruitgang en lange termijn denken is nog steeds een relatief onbekend begrip. Mensen gaan liever voor de TV zitten of in een hangmat liggen in plaats van bijvoorbeeld wat plastic/afval op te ruimen die al tijden voor hun huis ligt. En dat is raar, want ook een Indonesiër is niet echt tevreden met wat hij heeft. Ze klagen steen en been dat ze arm zijn en kijken met een jaloers oog naar het westen. Ook de Indonesiër wil meer, maar het grote verschil met een westerling is dat een Indonesiër er niet voor wil werken. En dat is nu precies de reden waarom overheidsfuncties hier zo populair zijn. Want werken bij de overheid combineert het goede van twee werelden. Je hoeft je er niet in te spannen, en de rol van overheidsfunctionaris geeft je de garantie van een goed inkomen omdat je je regelmatig kunt laten omkopen door het gewone volk.