Morgenavond stappen we in de nachtbus naar Yangon, de stad waar we ons bezoek aan Myanmar begonnen en waar we het bezoek zullen afsluiten. Het is dus tijd om een terugblik te werpen op de voorbije weken. Wat is de algemene indruk die Myanmar bij ons achterlaat na dit bezoek en in hoeverre hebben we het beeld dat we voor ogen hadden na ons bezoek van vijf jaar geleden bijgesteld.

Eén van de dingen die veel mensen weten van Myanmar, is dat het land wordt geterroriseerd door haar eigen militaire regime. Democratische vrijheden zijn tot het minimum beperkt en mensenrechten worden massaal geschonden. Deze feiten zou je kunnen vergeten wanneer je door Myanmar reist. Je ziet slechts weinig militairen op straat en Birmezen praten er zelden over. Dit laatste is begrijpelijk omdat hier een angstcultuur heerst. Mensen zijn bang om over politiek te praten, omdat ze niet weten wie ze kunnen vertrouwen. Als een kritische opmerking door de verkeerde oren wordt opgevangen kan dat serieuze gevolgen hebben voor de betreffende persoon. Martelingen, politiek gevangenschap en dwangarbeid van personen met “verkeerde” opvattingen komen in Myanmar voor. Dit zie je dan misschien wel niet, maar je behoort het wel te weten en je moet hier ook rekening mee houden. Dat betekent dat je mensen niet naar hun politieke opvatting mag vragen en alleen over politiek moet praten als mensen er zelf over beginnen. Dat laatste komt zelden voor, maar de enkele keren dat het voorkomt geeft het wel een blik in het “echte” Myanmar. Onderhuids willen mensen verandering, maar op dit moment krijgt men het nog niet voor elkaar. Wanneer dappere mensen je een blik hebben gegund in hun werkelijke politieke gedachten, moet je nog steeds oppassen om deze mensen niet in gevaar te brengen. Zo schrijven we hier natuurlijk niet over en zullen we hierover nooit met anderen praten. Big Brother kijkt niet alleen toe wanneer mensen met elkaar praten, maar ook in cyberspace. Terwijl er vijf jaar geleden nog geen internetcafés waren, zijn er nu wel verschillende. Deze internetcafés proberen er het beste van te maken, ondanks de beperkingen van de vrijheden door de overheid. Zo wordt webmail op veel plaatsen geblokkeerd, maar met ingenieuze software weet men de firewall van de overheid te omzeilen. Toch zijn we in Myanmar voorzichtig geweest met bijvoorbeeld het uploaden van de website. We hebben niets vanuit Myanmar ge-upload en tot Bangkok gewacht. Niet zozeer omdat we angst hadden voor onszelf (het ergste wat ons eventueel had kunnen overkomen is deportatie), maar vooral ook om geen problemen te veroorzaken voor de internetcafé-eigenaar.


Myanmar: terugblik
Mandalay (Myanmar), 14 april 2008

Morgenavond stappen we in de nachtbus naar Yangon, de stad waar we ons bezoek aan Myanmar begonnen en waar we het bezoek zullen afsluiten. Het is dus tijd om een terugblik te werpen op de voorbije weken. Wat is de algemene indruk die Myanmar bij ons achterlaat na dit bezoek en in hoeverre hebben we het beeld dat we voor ogen hadden na ons bezoek van vijf jaar geleden bijgesteld. Eén van de dingen die veel mensen weten van Myanmar, is dat het land wordt geterroriseerd door haar eigen militaire regime. Democratische vrijheden zijn tot het minimum beperkt en mensenrechten worden massaal geschonden. Deze feiten zou je kunnen vergeten wanneer je door Myanmar reist. Je ziet slechts weinig militairen op straat en Birmezen praten er zelden over. Dit laatste is begrijpelijk omdat hier een angstcultuur heerst. Mensen zijn bang om over politiek te praten, omdat ze niet weten wie ze kunnen vertrouwen. Als een kritische opmerking door de verkeerde oren wordt opgevangen kan dat serieuze gevolgen hebben voor de betreffende persoon. Martelingen, politiek gevangenschap en dwangarbeid van personen met “verkeerde” opvattingen komen in Myanmar voor. Dit zie je dan misschien wel niet, maar je behoort het wel te weten en je moet hier ook rekening mee houden. Dat betekent dat je mensen niet naar hun politieke opvatting mag vragen en alleen over politiek moet praten als mensen er zelf over beginnen. Dat laatste komt zelden voor, maar de enkele keren dat het voorkomt geeft het wel een blik in het “echte” Myanmar. Onderhuids willen mensen verandering, maar op dit moment krijgt men het nog niet voor elkaar. Wanneer dappere mensen je een blik hebben gegund in hun werkelijke politieke gedachten, moet je nog steeds oppassen om deze mensen niet in gevaar te brengen. Zo schrijven we hier natuurlijk niet over en zullen we hierover nooit met anderen praten. Big Brother kijkt niet alleen toe wanneer mensen met elkaar praten, maar ook in cyberspace. Terwijl er vijf jaar geleden nog geen internetcafés waren, zijn er nu wel verschillende. Deze internetcafés proberen er het beste van te maken, ondanks de beperkingen van de vrijheden door de overheid. Zo wordt webmail op veel plaatsen geblokkeerd, maar met ingenieuze software weet men de firewall van de overheid te omzeilen. Toch zijn we in Myanmar voorzichtig geweest met bijvoorbeeld het uploaden van de website. We hebben niets vanuit Myanmar ge-upload en tot Bangkok gewacht. Niet zozeer omdat we angst hadden voor onszelf (het ergste wat ons eventueel had kunnen overkomen is deportatie), maar vooral ook om geen problemen te veroorzaken voor de internetcafé-eigenaar.

Open lucht thee-stalletje in centraal Yangon

Wanneer je het bovenstaande leest, zou je bijna vergeten hoeveel er in Myanmar te genieten valt voor reizigers. Het is een prachtig land met vele bezienswaardigheden. Alleen al in de beperkte gebieden waar je als buitenlander mag komen, zijn er sowieso vier top attracties waar menig land jaloers op zou zijn. De steden Yangon en Mandalay zijn bruisend en met vele bezienswaardigheden. Het Inle Meer is met haar pittoreske omgeving een prima plaats om lekker te wandelen, te fietsen of met een bootje rond te varen (zie foto impressie). Bagan is wat ons betreft de onbetwiste highlight waar we een week hebben doorgebracht en waar we met plezier nog wat langer waren gebleven (zie foto impressie). De mensen van Myanmar zijn een ander hoogtepunt dat ons zal bijblijven. Ondanks dat je niet zomaar over alles met hen kunt praten, toch beleef je er plezier aan om een tijdje met hen te kunnen optrekken. Dat plezier is overigens zichtbaar wederzijds. Het overgrote deel van de bevolking is blij met je komst. Men is blij om te zien dat hun land niet wordt vergeten. Het land is overigens zo groot dat je het niet snel over het hoofd ziet. Ook al zijn de belangrijkste bezienswaardigheden nog redelijk dicht bij elkaar, toch zijn de reistijden met het openbaar vervoer lang. Door de slechte wegen duurt een busrit van 200 kilometer vaak ongeveer 10 uur. Dat maakt het reizen vermoeiend, vooral ook omdat de bussen veelal dusdanig oncomfortabel zijn dat je op zijn zachtst gezegd niet lekker zit. Hierbij moeten we wel opmerken dat we tot op heden alleen met lokale bussen hebben gereisd en niet met de luxueuzere (vaak private) busmaatschappijen. De private maatschappijen rijden voornamelijk ’s nachts en zoals bekend willen we dat zoveel mogelijk voorkomen. Morgenavond gaan we dat toch nog een keer ervaren, zodat we na een waarschijnlijk slaaploze nacht weer weten waarom we zo’n hekel hebben aan nachtbussen. De lokale bussen zijn vooral overdag onderweg met mensen op de stoelen, in het gangpad en op het dak. Deze bussen worden tevens gebruikt voor goederenvervoer, dus je kunt verwachten dat de toch al minimale beenruimte grotendeels wordt ingenomen door zakken rijst of kratten groente. Birmezen accepteren dat zonder zucht of steun en wij zien het dus ook maar als een deel van de charme van het reizen. Wanneer je na één busrit mocht besluiten dat dit toch niet jouw manier van vakantie vieren is, dan zijn er alternatieven. Zo zijn er mensen die delen van hun route met een auto met chauffeur afleggen en anderen huren een auto met chauffeur voor de lengte van hun gehele verblijf. Dat is natuurlijk veel duurder, maar voor Westerse maatstaven nog steeds redelijk betaalbaar. Veel mensen kiezen er voor om deels te vliegen om tijd te besparen, of men neemt de trein. De trein is dan wel langzamer dan de bus, maar wel comfortabeler dan de doorsnee lokale bus. De bus is echter wel het goedkoopste en de manier om zo min mogelijk geld aan de (militaire) overheid te geven.

Ivonne met een een enorme Burmese familie in Bagan (de helft staat nog in de truck!)

Al deze dingen zijn niet zo veel veranderd ten opzichte van vijf jaar geleden. Natuurlijk was internet er vijf jaar gelden niet, maar de prachtige bezienswaardigheden, de vriendelijke mensen en het trage openbaar vervoer is niet veranderd. Toch heeft de tijd hier ook niet stil gestaan. In de periode tussen november 2002 en maart 2008 zijn er veel reizigers naar Myanmar gegaan. Ondanks dat het bezoekersaantal een klap heeft gekregen na de opstand van de monniken in september 2007, merk je toch dat men in Myamnar meer en meer gewend is geraakt aan individuele reizigers. Dat vertaalt zich in meer mensen die daar een slaatje uit proberen te slaan. Zo moet je in sommige plaatsen op je hoede zijn als mensen zeggen dat er geen bussen rijden of dat alle bussen vol zijn. Vaak wordt er onder één hoedje gespeeld met een taxichauffeur die hierdoor een mooi (lees: duur) ritje hoopt te verkopen. Bij enkele andere reizigers was het zelfs zo erg dat ze uiteindelijk geloofde dat ze tijdens het waterfestival alleen met de taxi naar Lashio konden gaan (terwijl de trein in ieder geval ook ging). Toen ze de gevraagde prijs voor de taxi accepteerde, zei de taxichauffeur dat ze nog meer moesten betalen. Hij zal hebben gedacht: als ze mijn prijs accepteren, dan kan ik er nog wel een schepje bovenop doen! Verder kunnen de dubbele prijsstandaarden van de overheid best irritant zijn. Dit maakt het reizen per trein duur en entreeprijzen van bezienswaardigheden zijn best hoog. Verder wordt het aantal dingen waar je voor moet betalen ook steeds verder opgerekt. Zelfs even neerploffen in een parkje in Yangon gaat niet meer zonder je beurs te trekken. Myanmar is dus op een paar kleine punten veranderd, maar op het voornaamste punt helaas niet: De militaire junta trekt nog steeds aan de touwtjes, tot verdriet van grote delen van de Birmese bevolking. Voor de onafhankelijke reiziger blijft Myanmar toch een mooie bestemming, waar je een leerzame reiservaring kunt opdoen als je verder kijkt dan je neus lang is en je oren en ogen openhoudt. Je hoeft maar een paar kilometer van de toeristencentra te lopen of je komt mensen tegen die je meer durven te vertellen dan dat wij in hun situatie waarschijnlijk zouden durven. Mocht je de pech hebben dat je deze bijzondere ervaringen niet meekrijgt, dan word je nog altijd verblijd met de grandioze bezienswaardigheden en de vriendelijkheid van de gewone Birmees. Wij denken hierbij aan vele mensen, maar vooral aan de oudere vrouw met nog maar enkele tanden in haar mand. Zij nam Ivonne in de houtgreep om haar een flinke kus te geven als dank dat ze op de foto mocht. Ze was blij dat we er waren, zodat ze kon zien dat haar land niet vergeten is en ze was nog blijer dat we haar door deze foto nooit zullen vergeten. © copyright - Babakoto.eu / 2008