De eerste dagen merkten we meteen dat het rijden met eigen vervoer in Iran grandioos is. We doorkruisten onder andere de spectaculaire Howraman Vallei en kregen in dit gebied extreem veel aandacht van de lokale mensen. Ons model Toyota Land Cruiser, de 40-series, is gedurende de Iran-Iraq Oorlog nog geproduceerd als legervoertuig om dienst te doen in deze oorlog. En aangezien het Koerdisch gedeelte van Iran tegen de grens met Irak aanligt, zie je in dit deel van Iran nog heel veel van dit model jeeps rijden. Het zijn echter allemaal benzine-modellen, waardoor ons diesel-model de vreemde eend in de bijt was.

Het verkrijgen van autobrandstof is niet altijd even gemakkelijk in Iran. Brandstof is op rantsoen, waardoor mensen maar een beperkt aantal liters kunnen kopen, afhankelijk van het beroep dat ze uitvoeren. Een taxichauffeur krijgt natuurlijk meer dan een normale sterveling, en een vrachtwagenchauffeur krijgt natuurlijk nog meer liters tot zijn beschikking. Om het systeem te regelen hebben lokale mensen allemaal een brandstofkaart met een chip erop (vergelijk het met een bankpas waarmee je geld uit een pinautomaat haalt), waarmee ze kunnen tanken. Zonder pas geen brandstof. Voorheen was alleen benzine op rantsoen (bijna 100% van de personenauto’s rijdt op benzine), maar nu was ook de diesel (voor vrachtwagens) niet vrij verkrijgbaar. De rantsoenprijs van een liter diesel is 1500 Rials (€ 0,036) en als je je rantsoenliters hebt verbruikt stijgt de prijs ‘explosief’ naar € 0,085 per liter. In onze beleving zijn dit natuurlijk belachelijk lage bedragen.

Het tanken houdt in dat je eerst op zoek moet gaan naar een tankstation. Elk middelgroot stadje heeft er wel een. Vervolgens moet je hopen dat er ook diesel verkocht wordt. Dat was niet overal het geval (vooral in centra van steden waar weinig vrachtwagen rijden). De beschikbaarheid van diesel is wel direct herkenbaar, namelijk aan de rij vrachtwagens die staat te wachten. Meestal reden we de lange rij voorbij en vroegen we aan de pomp of we diesel kunnen tanken. In eerste instantie kijkt men heel raar, omdat men verwacht dat je met een personenauto benzine nodig hebt en geen diesel. Diesel is immers voor vrachtwagens. Maar als we de pompbediende hadden uitgelegd dat we toch echt ‘Gazoil’ nodig hebben, mochten we de rij vrachtwagen voorschieten en als eerste tanken. Als we geluk hadden konden we de rantsoenkaart van één van de vrachtwagenchauffeurs gebruiken, en anders betaalden we het verhoogde litertarief van ruim acht Eurocent per liter. In het woestijngebied van Iran kwam het overigens regelmatig voor dat de diesel was uitverkocht en men aan het wachten was op nieuwe aanvoer. In dit soort gebieden, waar de tankstations toch al ver uit elkaar liggen, is het raadzaam je tank vol te gooien daar waar het mogelijk is. De grote vraag is echter of we tijdens het verlaten van Iran een soort van belasting moeten betalen voor het feit dat we gesubsidieerde diesel hebben kunnen tanken. We hebben op internet gelezen dat sommige buitenlanders enkele honderden Euro’s ‘belasting’ hebben moeten betalen toen ze Iran verlieten. De tijd zal het uitwijzen.

Buiten de steden is het rijden in Iran redelijk relaxt. De wegen zijn over het algemeen goed en het is niet extreem druk. In de berggebieden zijn de wegen vaak wel steil aangelegd, waardoor het stijgen en dalen vaak in lage versnellingen dient plaats te vinden. De vrachtwagens zijn vaak van de types uit de jaren ’60, ’70 en ’80, en roken meestal als een schoorsteen. Het rijden in de steden is een ramp. Verkeersregels zijn er wel, maar worden niet nageleefd. Voor zover wij hebben ervaren zijn er drie belangrijke ‘regels’ die door Iraniërs worden gehanteerd:

1. Je rijd waar plek is (waaronder stoep of busbaan), waarbij je geen rekening hoeft te houden met verkeersborden, rijbanen, voetgangers, eenrichtingswegen, etc.)

2. Je kijkt nooit in je spiegel. De enige richting waarop je kijkt is vooruit. Als je dus van baan verandert of invoegt, dan is het de verantwoordelijkheid van degene die achterop komt rijden om je te ontwijken.

3. Je wil nooit achter iemand rijden. Inhalen is een natuurlijk iets en achter iemand blijven rijden is voor mietjes. Passeren is dus noodzakelijk, ook al leidt dat tot extreem gevaarlijke situaties.

Als je deze regels in acht neemt, en al je zintuigen scherp houdt, dan kom je waarschijnlijk zonder kleerscheuren het land door. Want ondanks het feit dat rijden in Iran vermoeiend en stressvol kan zijn, blijft het een machtig mooie manier om dit land te verkennen.