Ook de andere delen van het Pamir Gebergte zijn geweldig. De Wakhan Vallei bijvoorbeeld, is een prima bestemming voor reizigers die geen eigen vervoer tot hun beschikking hebben. De transportconnecties zijn hier mager maar beschikbaar, er is permanente elektriciteit en er zijn voldoende families die kamers beschikbaar stellen aan toeristen. Sommigen zelfs met douche. Door de Wakhan vallei loopt de Pamir Rivier die de natuurlijke grens vormt tussen Tadzjikistan en Afghanistan. Normaliter is de zaterdag-grensmarkt in Ishkashim een belangrijke toeristische attractie voor toeristen, omdat hier zowel handelaren uit Afghanistan en Tadzjikistan op af komen om te handelen. Echter toen wij er waren was de markt afgelast. Veiligheidsproblemen in Afghanistan zorgde ervoor dat veel Afghaanse handelaren niet naar de markt konden reizen waardoor hij werd afgelast.

Na de Wakhan Vallei bezochten we nog een aantal afgelegen nederzettingen zoals een jagerskamp (Keng Shiber) en een nomadekamp (Kara Jilga). Na twee weken reden we Kirgizië weer in en kwam een prachtige reis ten einde. Deze rit door het Pamir Gebergte voldeed aan alle verwachtingen en is een absolute aanrader voor iedereen die eens echt een paar weken ‘van de wereld wil zijn’ (zie de foto’s over het Pamir Gebergte). Eenmaal in Osj nemen we een paar dagen rust. We werken aan de website, verwerken de foto’s, schrijven in het dagboek en genieten van de luxe die een grotere stad te bieden heeft. We drukken ook een groot aantal foto’s af die we in een fotoboekje doen om aan Shamil te geven, als dank voor de fabelachtige reis door het Pamir Gebergte. Als de batterij weer vol is gaan we terug naar Tadzjikistan. Dit keer niet naar het Pamir Gebergte, maar naar het westelijke deel van het land. Naar de steden Khujand, Penjikent en de hoofdstad Dushanbe.

We nemen een publieke bus van Osj naar Batken, aan de grens met Tadzjikistan. Hier willen we de grens oversteken naar Isfara om vervolgens in ruim een uur naar Khujand te reizen. De rit naar Batken is spannend, omdat de weg een Oezbeekse enclave doorkruist. Het is maar 10 kilometer, maar officieel moet je daar een transitvisum voor hebben. De kans om gepakt te worden is klein, zeker als je met het openbaar vervoer reist, maar als je gepakt wordt heb je een vervelend probleem. We nemen het risico en stappen in de bus met het idee dat we wel zien waar het schip strand. We hebben echter geluk. Kirgizië heeft met steun van de Europese Unie een nieuwe weg aangelegd die de enclave omzeild. Zonder problemen arriveren we dus in Batken, waar we de grens oversteken met Tadzjikistan.

Khujand, Penjikent en Dushanbe zijn leuke steden om te bezoeken. Ze zijn ook heel anders dan de steden en dorpen in het Pamir Gebergte omdat hier Tadzjiekse mensen wonen. In het Pamir Gebergte daarentegen, wonen voornamelijk Pamiri mensen en mensen met een Kirgizische etnische achtergrond. Dat maakt het oosten en westen van Tadzjikistan in principe twee compleet verschillende bestemmingen. In het westelijke deel van Tadzjikistan zie je relatief weinig toeristen. Penjikent trekt nog wel wat reizigers vanwege het Fan Gebergte, maar in Dushanbe en Khujand zul je wellicht geen andere buitenlanders zien. Heel bijzonder zijn deze steden ook niet, maar wel de moeite waard als je ook het andere Tadzjikistan wilt zien. Zoals we gekomen zijn reisden we ok weer terug naar Osj in Kirgizië. Na enkele eerdere pogingen is het dan toch gelukt. We hebben Tadzjikistan nu eindelijk gezien.