Timor-Leste (Oost Timor) is een nog piepjonge natie in het zuidoosten van Azië. Na een lange en bloedige strijd van ruim vijfentwintig jaar werd de onafhankelijkheid uiteindelijk op 20 mei 2002 bereikt. Vanaf 1975 toen Portugal in allerijl als kolonisator vertrok, na de val van het eigen dictatoriale regime, heeft Indonesië geprobeerd om Timor-Leste in de Indonesische republiek te krijgen. Het had daarvoor zelfs goedkeuring gekregen van machtige staten zoals de Verenigde Staten en Australië. Maar Timor-Leste had zich voorgenomen om zelfstandig te worden en heeft ruim vijfentwintig jaar gestreden tegen de brute bezetting van Indonesië. Uiteindelijk heeft deze zelfberadenheid en bereidheid tot het brengen van offers in de vorm van vele levens, geleid tot de zelfstandigheid van dit kleine trotse landje.

Op de ochtend van de onafhankelijkheidsdag staan we vroeg op om niets van de festiviteiten te missen. Wanneer we bij het parlementsgebouw arriveren is het al behoorlijk druk. Het plein dat direct voor het gebouw gelegen is, is gereserveerd voor speciaal genodigden. Zo zijn er van verschillende bevolkings- en beroepsgroepen afgevaardigden aanwezig en zijn ook bijvoorbeeld de studenten en nonnen vertegenwoordigd. Het plein is afgebakend door militairen van de vredesmacht van de Verenigde Naties, die moeten voorkomen dat de gewone Timorezen het plein kunnen oplopen. De menigte heeft zich om het plein heen verzameld en de meeste toeschouwers hebben een plaatsje weten te bemachtigen onder één van de grote bomen die om het plein staan. Het is nog vroeg op de dag, maar desondanks is het al ontzettend heet. Regelmatig worden er mensen van het plein afgevoerd die door de hitte zijn bevangen. Ze worden door hulpverleners van het plein verwijderd en naar een koelere plek in de schaduw gebracht. Na een half uurtje wachten begint de parade. De president van het land, José Ramos-Horta, verschijnt al staande in een legerjeep op het plein en wordt tussen de groepen vertegenwoordigers heengereden. Men durft het schijnbaar nog niet aan om de president te dicht in de buurt van de gewone Timorezen te laten komen. Wellicht is dat ook verstandig vanwege het feit dat er in 2008 nog een moordaanslag op hem is gepleegd, waarbij de president het maar net heeft overleefd. Na de parade wordt de vlag van Timor-Leste gehesen tijdens het spelen van het volkslied.


Onafhankelijkheidsdag in Timor-Leste
Dili (Timor-Leste), 21 mei 2009

Timor-Leste (Oost Timor) is een nog piepjonge natie in het zuidoosten van Azië. Na een lange en bloedige strijd van ruim vijfentwintig jaar werd de onafhankelijkheid uiteindelijk op 20 mei 2002 bereikt. Vanaf 1975 toen Portugal in allerijl als kolonisator vertrok, na de val van het eigen dictatoriale regime, heeft Indonesië geprobeerd om Timor-Leste in de Indonesische republiek te krijgen. Het had daarvoor zelfs goedkeuring gekregen van machtige staten zoals de Verenigde Staten en Australië. Maar Timor-Leste had zich voorgenomen om zelfstandig te worden en heeft ruim vijfentwintig jaar gestreden tegen de brute bezetting van Indonesië. Uiteindelijk heeft deze zelfberadenheid en bereidheid tot het brengen van offers in de vorm van vele levens, geleid tot de zelfstandigheid van dit kleine trotse landje. Op de ochtend van de onafhankelijkheidsdag staan we vroeg op om niets van de festiviteiten te missen. Wanneer we bij het parlementsgebouw arriveren is het al behoorlijk druk. Het plein dat direct voor het gebouw gelegen is, is gereserveerd voor speciaal genodigden. Zo zijn er van verschillende bevolkings- en beroepsgroepen afgevaardigden aanwezig en zijn ook bijvoorbeeld de studenten en nonnen vertegenwoordigd. Het plein is afgebakend door militairen van de vredesmacht van de Verenigde Naties, die moeten voorkomen dat de gewone Timorezen het plein kunnen oplopen. De menigte heeft zich om het plein heen verzameld en de meeste toeschouwers hebben een plaatsje weten te bemachtigen onder één van de grote bomen die om het plein staan. Het is nog vroeg op de dag, maar desondanks is het al ontzettend heet. Regelmatig worden er mensen van het plein afgevoerd die door de hitte zijn bevangen. Ze worden door hulpverleners van het plein verwijderd en naar een koelere plek in de schaduw gebracht. Na een half uurtje wachten begint de parade. De president van het land, José Ramos-Horta, verschijnt al staande in een legerjeep op het plein en wordt tussen de groepen vertegenwoordigers heengereden. Men durft het schijnbaar nog niet aan om de president te dicht in de buurt van de gewone Timorezen te laten komen. Wellicht is dat ook verstandig vanwege het feit dat er in 2008 nog een moordaanslag op hem is gepleegd, waarbij de president het maar net heeft overleefd. Na de parade wordt de vlag van Timor-Leste gehesen tijdens het spelen van het volkslied.

Traditionele kleding tijdens de onafhankelijkheidsviering in Dili

Na de officiële opening van onafhankelijkheidsdag lopen we naar het ‘International People’s Park’ dat langs de baai ligt waaraan de hoofdstad Dili is gelegen. Veel mensen hebben de schaduw van het park opgezocht omdat het in de zon gewoonweg te heet is. Echte festiviteiten zijn er niet georganiseerd, maar toch bruist het van de levendigheid. Zo zijn er van verschillende traditionele bevolkingsgroepen mensen aanwezig die middels muziek en dans voor de gezelligheid zorgen. De vrouwen hebben de taak om met trommels en gongs in de rondte te lopen en ritmische muziek te maken, terwijl de in prachtige traditionele kostuums uitgedoste mannen rondom de vrouwen heen dansen. Je ziet aan alles dat het om echt traditionele kleding gaat. De mannen hebben zelfgemaakte hoedjes op hun hoofd die ze met veren, in onze beleving zijn het een soort plumeaus, zo mooi mogelijk hebben gemaakt. Ze hebben allen een ratjetoe van verschillende kleding aan, maar toch vormt het een bonte eenheid. Al dansende zwaaien ze met hun prachtige zwaarden in het rond en omdat ze constant lachen kun je zien dat hun gebitten, voor zover daar nog sprake van is, nog nooit een tandarts hebben gezien. Af en toe houden ze even een minuutje rust, maar al snel daarna begint de ritmische muziek weer waarna de over het algemeen oudere mannen weer met dansen beginnen. Na een uur te hebben genoten van deze prachtige groep mensen lopen we verder door het park. Her en der staan mannen met een haan in hun armen die optimaal vertroeteld worden. Andere mannen lopen rond om de hanen goed te beoordelen om vervolgens te kunnen bepalen op welke haan ze vanmiddag hun zuur verdiende geld gaan inzetten. Verderop in het park is een voetbaltoernooi bezig voor de jeugd. Ze voetballen niet op een mooie groene weide, maar op een ongelijke en met kiezels bedekte zandvlakte. Maar het fanatisme is er niet minder om. De jongens van tien tot twaalf jaar spelen alsof er een scout van Barcelona langs de lijn staat en op het moment dat één van de teams een strafschop krijgt toegewezen, is het hek van de dam. Het publiek stroomt het veld op om zo dicht mogelijk bij het doel te komen staan. Zelfs kleine kinderen op kinderfietsjes arriveren in het strafschopgebied. Met veel moeite krijgen de scheidrechter en de grensrechters het veld weer leeg en kan de strafschop worden genomen. De strafschopnemer kan de druk echter niet weerstaan en mist.

Hanengevechten zijn uitermate populair in Timor-Leste

Na een uurtje lopen we terug naar de plaats waar de hanengevechten gaan plaatsvinden. Het ziet er inmiddels zwart van de mensen (lees: mannen). Er is een kleine arena gemaakt van ongeveer vijf bij vijf meter waarbij het de bedoeling is dat het publiek buiten de arena blijft staan. Maar dit is Timor-Leste, dus staat een groot deel van het publiek binnen de arena, waardoor een groot deel van de toeschouwers, waaronder wij, eigenlijk niet kan zien wat er precies gebeurd. Een aantal mannen is in de bomen rondom de arena geklommen om een beter zicht te hebben. Twee hanen met hun baasjes arriveren door de menigte heen in de ring. Beide hanen hebben aan één van de poten een vlijmscherp mesje zitten waarmee ze moeten proberen de andere haan dodelijk te verwonden. De toeschouwers worden onrustig en het inzetten kan beginnen. Er wordt met grof geld gegokt. Briefjes van tien en twintig US-dollars gaan van hand tot hand. En dat is veel geld als je beseft dat veel mensen in dit land moeten rondkomen van maximaal een halve US-dollar per dag. Wanneer alle gokkers hebben betaald, kan de strijd beginnen. De hanen worden nog even door de baasjes opgefokt waarna ze worden losgelaten. De hanen vliegen elkaar in de veren en voordat je het weet is het gedaan. Eén van de hanen zakt in elkaar terwijl de andere haan door een overgelukkig baasje wordt opgepakt en geliefkoosd. Als de verliezende haan nog niet helemaal dood is, helpt zijn baasje hem even door hem de nek om te draaien. Het uitbetalen kan beginnen. Sommige mannen vullen hun zakken, terwijl andere mannen de arena gedesillusioneerd verlaten. En dat is nog niet alles, ze moeten hun verlies vanavond ook nog aan de vrouw des huizes zien uit te leggen. Na het avondeten gaan we terug naar het plein voor het parlementsgebouw waar de afsluitingsceremonie gaat plaatsvinden. In tegenstelling tot vanmorgen mag het gewone volk nu ook op het plein komen, waardoor we president José Ramos-Horta en minister-president Xanana Gusmão, beide populaire verzetsleiders de het land mede naar de onafhankelijkheid hebben geleid, tot op een tiental meters kunnen benaderen. Tijdens het spelen van het volkslied wordt de vlag weer neergehaald en overgedragen aan de president. Hiermee zijn de officiële festiviteiten afgerond en kan het muziekconcert op het plein beginnen. Langzaam maar zeker stroomt het plein vol, met voornamelijk jonge Timorezen. Na eerst een halfuur naar op zichzelf geilende presentatoren te moeten hebben geluisterd, komt de eerste band ten tonele. Er worden twee nummers gespeeld en op het moment dat de band klaar is om het gejuich en applaus in ontvangst te nemen, blijft het doodsstil. Het publiek schijnt niet onder de indruk te zijn of is eenvoudigweg nog niet gewend uit z’n dak te gaan bij dit soort evenementen. Wij mogen dat wel, zo’n kritisch publiek. De volgende artieste is overgevlogen vanuit Japan. Het is een Japanse dame in een felblauwe galajurk. Wanneer ze de eerste noten loslaat, en wij tot de conclusie komen dat het een operazangeres is, merken we dat ze in Timor-Leste nog niet aan opera gewend zijn. Het publiek dat enkele minuten geleden nog geen kik gaf toen de vorige band afdroop, begint nu te joelen. Sommigen beginnen hard te lachen terwijl een enkeling de hoge noten begint te imiteren. De Japanse dame laat zich echter niet van de wijs brengen en zingt onverhinderd door, terwijl het gejoel haar niet ontgaan kan zijn. Desondanks krijgt ze achteraf toch een mager applaus van het kritische publiek. Dat is meer dan dat de vorige lokale band heeft gekregen. We zien nog een aantal andere acts aan ons voorbij trekken waarna we teruglopen naar het hotel. Een leuke en enerverende dag is ten einde. Timor-Leste is vandaag zeven jaar geworden. Gefeliciteerd! © copyright - Babakoto.eu / 2009