22.000 kilometers in 8 weken
Moskou (Rusland), 26 juli 1996
Het is de zomer van 1996 en we zijn begonnen aan een 8 weken durende reis door een aantal landen die tot de voormalige Sovjet Unie behoorden. Het bijzondere aan de reis is dat we per eigen auto met Nederlandse kentekenplaat reizen, wat regelmatig tot de nodige verbazing leidt. Gedurende de reis volgende we de volgende route: Kiev, Odessa, Sevastopol (allen Oekraïne), Astrachan (aan de Kaspische zee in Rusland), Aralsk (Kazakstan), Tasjkent, Samarkand, Bukhara (allen Oezbekistan), Almaty, Semipalatinsk (Kazakstan). Novosibirsk, Jekatarinburg en Moskou (allen Rusland). Vanuit Moskou rijden we vervolgens terug naar Nederland. Uiteindelijk is de reis ruim 22.000 kilometer lang, die we in ruim 8 weken gaan afleggen.

De belangrijkste reden om deze reis te maken is de grote nieuwsgierigheid naar deze landen uit de voormalige Sovjet Unie. Vanuit de tijden van de koude oorlog hebben we als westerlingen een bepaald image over de voormalige Sovjet Unie opgebouwd, die vaak niet al te positief is. Wij willen heel graag zelf eens gaan kijken hoe het nu werkelijk is achter dat voormalige ijzeren gordijn. Mede door de onbekendheid over mogelijke ‘reizigersinfrastructuren’ in de betreffende landen, hebben we besloten met eigen auto te reizen en te zorgen dat we volledig zelfvoorzienend zijn. We weten dus niet of er hotels en restaurants zijn, of dat we terug moeten vallen op onze eigen tent en kookgerei. We hebben gelukkig met heel veel moeite een oude (en zeer ongedetailleerde) Russische atlas op de kop weten te tikken die onze gids is in dit onbereisde gebied. De schaarste van Russische kaarten heeft te maken met het feit dat kaarten en plattegronden in het verleden verboden waren in de Sovjet Unie omdat de centrale regering de inwoners niet te wijs wilde maken over de topografie van hun eigen land. Dit verbod betrof overigens niet alleen kaarten van het land, maar ook van steden.

Een van de vele verkeerspolitie checkpoints (GAI) in de voormalige Sovject Unie
 
Reizen met eigen auto door deze landen is een absolute belevenis. De enorme uitgestrektheid van het land in combinatie met haar historie, uitermate vriendelijke mensen en afwezigheid van andere buitenlanders, maakte de voormalige Sovjet Unie (buiten de veel bereisde steden als Moskou en St. Petersburg) een bestemming die zijn weerga niet kent. Er is nog een grote onbekendheid met buitenlandse reizigers wat de reis tot een speciale belevenis maakt.

Zo blijkt het inderdaad zo te zijn dat er geen hotels en restaurants zijn waarop we kunnen terugvallen. Elke avond, voor zonsondergang, rijden we daarom een willekeurig dorpje binnen op zoek naar een huis met een ruime tuin. We proberen vervolgens in contact te komen met de bewoners om te vragen of we onze tent mogen opzetten in de tuin. Regelmatig is het zo dat het hele dorp uitloopt om ons gade te slaan. Zo hebben we in een dorpje gekampeerd waarin een groot deel van de mensen nog nooit een tent had gezien. Het gevolg was dat vele mensen zich verzamelden rondom onze tent en één voor één een keer in de tent gingen zitten.

Ook het reizen over het wegennet van de voormalige Sovjet Unie heeft zijn haken en ogen. Grote delen van het wegennet zijn niet geasfalteerd, of zijn zo slecht van kwaliteit, dat zich parallel aan de weg zandpaden zijn ontstaan als gevolg van het feit dat iedereen de hoofdweg mijdt. Het gaat daarbij niet om trajecten van enkele kilometers, maar om trajecten van enkele honderden kilometers lang. Het tanken van de auto is iets waarmee je in gedachte constant bezig bent. We hebben namelijk geen idee waar we kunnen tanken aangezien de tankstations niet aangeduid worden op de kaart of langs de weg. We hebben daarom de strategie om overal te tanken waar het enigszins mogelijk is en om enkele jerry cans als noodvoorziening mee te nemen in de auto. De tankstations zijn overigens vaak niet meer dan een vrachtauto/tankauto langs de kant van de weg. We gebruiken een panty als filter bij het tanken om de grote verontreinigingen uit de diesel te filteren. Daarnaast blijkt achteraf vaak dat de diesel/benzine veelal wordt aangelengd met water om zo meer liters brandstof te kunnen verkopen. Zo af en toe leidt dat tot een stotterende motor.

Nog maar ruim 1000 kilometer naar Semipalatinsk
 

Het tanken bij de officiële tankstations is meestal de grootste belevenis. Dat gaat namelijk als volgt. Je zet je auto bij een tank unit met een bepaald nummer en loopt vervolgens naar de kassa om de brandstof te bestellen. De kassa is daarbij niets meer dan een klein luikje van ongeveer 15 bij 15 centimeter in een muur. Door dit luikje moet je roepen hoeveel liter brandstof je wilt en dien je middels een laatjessysteem te betalen. Vervolgens loop je terug naar de auto en kun je beginnen met tanken. Tot nu toe nog niet echt bijzonder. Het bijzondere gebeurt pas nadat je begonnen bent met tanken, en de tank van je auto is volgelopen. Op dat moment zou je verwachten dat de tankunit automatisch afslaat. Niets is echter minder waar. Als je 50 liter hebt besteld en betaald, krijg je ook 50 liter in Rusland. De tank unit slaat dus niet eerder af dan nadat alle bestelde liters de slang hebben verlaten. En aangezien je zelf ook niet in staat bent de tank unit te stoppen door de handel los te laten, lopen er kostbare liters brandstof de vrije natuur in.

De verkeerspolitie (Genoemd: GAI) in de voormalige Sovjet Unie is berucht. Het zijn meestal zwaar onderbetaalde ambtenaren die hun inkomen proberen aan te vullen met boetes aan niets vermoedende reizigers. Het gaat daarbij uiteraard om boetes die op niets gebaseerd zijn. Deze boetes verdwijnen uiteraard rechtstreeks in de beurs van de politieman. We hebben in die 8 weken voor de meest uiteenlopende “overtredingen” boetes gehad. Aangezien de boetes vaak beperkt zijn tot enkele dollars, kunnen we er over het algemeen wel mee lachen. Serieuzer wordt het als onze officiële documenten (zoals paspoort of rijbewijs) in beslag worden genomen. De ambtenaren hebben daarvoor een slinkse strategie. Nadat je bent aangehouden zijn ze in eerste instantie super vriendelijk. Ze willen weten waar je vandaan komt en zijn geïnteresseerd in de motivatie hun vaderland te bezoeken. Vervolgens vragen ze of ze onze papieren even mogen inzien. Zodra ze de documenten in handen hebben verdwijnen die in de borstzak en slaat de stemming om. Van een vriendelijke ambtenaar is vervolgens geen sprake meer. Hij denkt alleen nog maar dollars vanaf dat moment. Vervolgens begint de strijd om de documenten terug te krijgen zonder een grote ruzie te maken of enorme bedragen te betalen.

Gedurende de reis hebben we behoorlijk wat handigheid opgebouwd om voor enkele dollars de documenten weer terug te krijgen. Vaak is dat een combinatie van de volgende acties: 1. zeggen dat je iemand van de ambassade kent die je gaat bellen om hem aan te geven; 2. Heel expliciet met pen en papier naar de ambtenaar toelopen en vragen naar zijn naam, badge nummer en kenteken van de politieauto om die vervolgens op te schrijven; 3. Voor zijn politieauto op de grond gaan zitten en zeggen dat je niet weggaat voor dat je de documenten terug hebt. De boetes houden we beperkt door slechts enkele dollars in de beurs te hebben. Indien de ambtenaar om geld vraagt overhandig je gewoon je gehele beurs. Negen van de tien keer nemen ze genoegen met al het geld wat er in je beurs zit en laten ze je weer gaan.

Deze avontuurlijke belevenissen, gecombineerd met de prachtige landschappen, historische steden, vriendelijke mensen en toeristische ongereptheid maken de voormalige Sovjet staten tot een absolute top bestemming voor de reiziger die van ongebaande paden houdt.

© copyright - Babakoto.eu / 2006