Met grote verwachtingen zijn we afgereisd naar het kleine vissersdorpje Donsol, in het uiterste zuiden van het Filippijnse eiland Luzon. Donsol is één van de beste plekken in de wereld om walvishaaien in hun natuurlijke habitat te zien. Sterker nog, je kunt er zelfs mee snorkelen. Vorig jaar waren we ook al in de regio, maar toen was het helaas niet het juiste seizoen. De walvishaaien (Rhincodon typus) zijn namelijk voornamelijk planktoneters en komen in de periode februari tot en met april in grote aantallen naar de wateren rondom Donsol vanwege de grote hoeveelheid plankton die er in deze periode in het water zit.

De walvishaai is de grootste haai en tevens grootste vis die onze zeeën bevolkt. De gemiddelde lengte is acht meter en het grootste exemplaar dat officieel ooit gemeten is, is ruim twaalf meter lang. Er zijn mensen die zeggen dat ze exemplaren hebben gezien tot wel achttien meter, maar daarbij gaat het om onbevestigde waarnemingen. Ondanks het feit dat het een haai betreft, is het dier absoluut niet gevaarlijk. In de volksmond wordt hij ook wel de ‘gentle giant’ (vriendelijke reus) genoemd, vanwege zijn rustige gedrag en het feit dat hij het over het algemeen goed kan vinden met snorkelaars. Daarnaast zwemt hij met een snelheid van ongeveer vijf kilometer per uur, waardoor hij voor zwemmers relatief gemakkelijk bij te houden is. Wat een ontmoeting met een walvishaai zo leuk maakt is dat het dier bij voorkeur vlak onder de zeespiegel zwemt waardoor je hem heel goed kunt zien. Dit heeft wellicht te maken met het vermoeden dat een walvishaai van warmere watertemperaturen houdt en dat het fotosynthetische plankton, een belangrijk onderdeel van het dieet van de walvishaai, zich in de bovenste goedverlichte lagen van de zee bevindt.


Snorkelen met walvishaaien
Manila (Philippines), 1 april 2010

Met grote verwachtingen zijn we afgereisd naar het kleine vissersdorpje Donsol, in het uiterste zuiden van het Filippijnse eiland Luzon. Donsol is één van de beste plekken in de wereld om walvishaaien in hun natuurlijke habitat te zien. Sterker nog, je kunt er zelfs mee snorkelen. Vorig jaar waren we ook al in de regio, maar toen was het helaas niet het juiste seizoen. De walvishaaien (Rhincodon typus) zijn namelijk voornamelijk planktoneters en komen in de periode februari tot en met april in grote aantallen naar de wateren rondom Donsol vanwege de grote hoeveelheid plankton die er in deze periode in het water zit. De walvishaai is de grootste haai en tevens grootste vis die onze zeeën bevolkt. De gemiddelde lengte is acht meter en het grootste exemplaar dat officieel ooit gemeten is, is ruim twaalf meter lang. Er zijn mensen die zeggen dat ze exemplaren hebben gezien tot wel achttien meter, maar daarbij gaat het om onbevestigde waarnemingen. Ondanks het feit dat het een haai betreft, is het dier absoluut niet gevaarlijk. In de volksmond wordt hij ook wel de ‘gentle giant’ (vriendelijke reus) genoemd, vanwege zijn rustige gedrag en het feit dat hij het over het algemeen goed kan vinden met snorkelaars. Daarnaast zwemt hij met een snelheid van ongeveer vijf kilometer per uur, waardoor hij voor zwemmers relatief gemakkelijk bij te houden is. Wat een ontmoeting met een walvishaai zo leuk maakt is dat het dier bij voorkeur vlak onder de zeespiegel zwemt waardoor je hem heel goed kunt zien. Dit heeft wellicht te maken met het vermoeden dat een walvishaai van warmere watertemperaturen houdt en dat het fotosynthetische plankton, een belangrijk onderdeel van het dieet van de walvishaai, zich in de bovenste goedverlichte lagen van de zee bevindt.

Snorkelen met een walvishaai (bron foto: www.dsc.discovery.com)

Vandaag gaat het dan hopelijk gebeuren. We zitten op een bootje met vier andere reizigers, een kapitein, een zogenaamde ‘walvishaai-ontmoetingsofficier’ en een paar hulpjes die meehelpen met het speuren naar de walvishaaien. Om de walvishaaien te beschermen hebben de autoriteiten een limiet gesteld aan het aantal bootjes en toeristen die dagelijks de zee op mogen op zoek naar de walvishaaien. Op dit moment zijn dat maximaal dertig bootjes met daarop zes toeristen elk. Tevens geldt de regel dat er maximaal één bootje op een bepaalde walvishaai af mag gaan, zodat het dier niet gestresst wordt door grote aantallen snorkelaars om hem heen. We zijn als één van de eerste boten vertrokken en hebben de baai in het begin dus voor onszelf. De walvishaai-ontmoetingsofficier, die verantwoordelijk is voor het ordelijk verlopen van de ontmoetingen met de walvishaaien, staat voorop de boot de zeespiegel af te speuren, terwijl de kapitein het bootje over de baai manoeuvreert. Het duurt ongeveer twintig minuten voordat de kapitein ‘whale shark’ roept. De haai heeft schijnbaar zijn staartvin boven het water getoond. De kapitein zet koers naar de plek waar hij hem zag, terwijl de walvishaai-ontmoetingsofficier ons maant ons klaar te maken om te water te gaan. Nadat we de duikbrillen hebben opgezet en de zwemvliezen hebben aangedaan, gaan we op de rand van de boot zitten. De spanning begint nu echt toe te nemen. De kapitein cirkelt wat rond op de plek waar de walvishaai werd gezien, maar helaas, hij is verdwenen. Enigszins teleurgesteld halen we onze benen weer binnenboord en kunnen we onze duikbrillen en zwemvliezen weer afdoen. Tien minuten later zien we een vissersman in een klein bootje heftige armgebaren naar ons maken. Hij heeft zojuist een walvishaai onder zijn bootje door zien zwemmen en attendeert ons op de richting waarop de ‘gentle giant’ zwemt. De walvishaai-ontmoetingsofficier hoeft ons nu niet meer aan te sporen om ons klaar te maken voor de ontmoeting. Binnen mum van tijd zitten we klaar op de rand van de boot. De kapitein vaart naar de plek van de visser en als ook de walvishaai-ontmoetingsofficier zijn duikbril opzet weten we dat het moment nabij is. ‘Enter the water and follow me’ (spring in het water en volg mij) is wat hij roept terwijl hij in het water springt. We laten ons van de boot in het water vallen en zwemmen achter de walvishaai-ontmoetingsofficier aan. We kijken onder water rond, maar door het beperkte zicht van slechts een meter of vijf, veroorzaakt door de overvloed van plankton in het water, zien we niets. Enkele seconden later zien we echter een enorme donkere vlek vanaf beneden opdoemen. Het duurt niet lang voordat we de zilveren vlekken op de huid van de walvishaai onderscheiden. De walvishaai was even iets naar beneden gedoken, maar komt nu weer naar de oppervlakte. Ivonne zit precies boven de walvishaai en is bang in zijn vaarwater te komen. Verschrikt kijkt ze naar de walvishaai-ontmoetingsofficier met de blik in haar ogen ‘wat te doen?’. Hij gebaart haar echter gewoon mee te gaan zwemmen in de richting waarin de walvishaai zwemt. Het dier blijft netjes onder haar zwemmen en pas als Ivonne iets plaatsmaakt komt hij verder naar boven om samen met haar mee op te zwemmen.

Genieten met een Rum-Cola na een dagje snorkellen met de walvishaaien

Uiteindelijk zwemmen we twintig minuten met hem mee, voordat hij weer naar beneden duikt en we hem uit het oog verliezen. Het is een unieke ervaring. Omdat hij langzaam zwemt, kunnen we hem van alle kanten goed en rustig bekijken. Af en toe laten we ons iets afzakken om zijn enorme staartvin te observeren, waarna we weer naar voren zwemmen om goed in zijn enorme mond te kunnen kijken. Ook de kieuwopeningen (vijf aan iedere zijde) zijn erg goed te zien. De walvishaai voedt zichzelf door met open mond te zwemmen en op die manier tot zesduizend liter water per uur te filteren. Het plankton, maar ook kleinere vissen, blijft in de walvishaai als voedsel achter, terwijl het gefilterde water via de kieuwen weer aan de zee wordt afgegeven. Af en toe duiken we iets naar beneden om het zes meter lange gigantische beest goed in de ogen te kunnen kijken. Hij volgt je bewegingen door met zijn ogen te draaien, maar lijkt op geen enkele manier verstoort te worden door de snorkelaars die met hem mee zwemmen. Na twintig fabelachtige minuten neemt hij afscheid van ons en worden we door de boot weer opgepikt. De walvishaai-ontmoetingsofficier vertelt ons dat dit dan geen erg groot exemplaar was, maar dat de kwaliteit van de ontmoeting erg goed was. Zelden kunnen mensen zo lang met een walvishaai mee zwemmen. Uiteindelijk zien we die dag nog drie andere exemplaren. De waarnemingen waren echter beperkt tot een aantal minuten, maar vooral de tweede ontmoeting was bijzonder vanwege de grootte van de walvishaai. Dit exemplaar was ongeveer tussen de negen en tien meter. De waarneming werd echter deels verziekt, omdat, in tegenstelling tot wat de regels voorschrijven, er meerdere bootjes op dezelfde walvishaai afkwamen. Hierdoor waren er teveel snorkelaars in het water die allen een mooie plek bij de walvishaai probeerde te verkrijgen. Door het gespartel en het geduw her en der, besloot de walvishaai iets rustigere wateren op te zoeken en verdween al snel naar beneden. Onze dag kon echter al niet meer stuk. We prijzen ons erg gelukkig om dit mee te hebben mogen maken en deze ontmoeting met de ‘vriendelijke reuzen’ is één van onze beste wildlife ervaringen tot nu toe. © copyright - Babakoto.eu / 2010